ବିଶ୍ୱ ଧ୍ୟାନ ଦିବସ (World Meditation Day) ପ୍ରତିବର୍ଷ ସାରା ବିଶ୍ୱରେ ମାନସିକ ଶାନ୍ତି, ଆତ୍ମିକ ସନ୍ତୁଳନ ଓ ସୁସ୍ଥ ଜୀବନ ଶୈଳୀ ପ୍ରତି ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ସଚେତନ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ପାଳନ କରାଯାଏ। ଆଧୁନିକ ଜୀବନରେ ମନୁଷ୍ୟ ଅତ୍ୟଧିକ ଚାପ, ଅସ୍ଥିରତା ଓ ମାନସିକ ରୋଗର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଥିବାରୁ ଧ୍ୟାନକୁ ଏକ ଆବଶ୍ୟକ ଆତ୍ମିକ ଅଭ୍ୟାସ ଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଛି।
ଧ୍ୟାନ ହେଉଛି ଏକ ମନୋନିୟନ୍ତ୍ରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟା, ଯାହା ମାନବ ମନକୁ ଅଶାନ୍ତିରୁ ଶାନ୍ତି ଦିଗକୁ ନେଇଯାଏ। ଧ୍ୟାନର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ରହିଛି—ଯେପରିକି ଧ୍ୟାନ ଯୋଗ, ମନ୍ତ୍ର ଧ୍ୟାନ, ଶ୍ୱାସ-ପ୍ରଶ୍ୱାସ ଧ୍ୟାନ ଓ ମାଇଣ୍ଡଫୁଲନେସ୍ ଧ୍ୟାନ। ଏହି ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ଧ୍ୟାନ ମାନବ ମନକୁ ଏକାଗ୍ର କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ।
ନିୟମିତ ଧ୍ୟାନ ଅଭ୍ୟାସ ମାଧ୍ୟମରେ ମାନସିକ ଚାପ କମେ, କ୍ରୋଧ ଓ ଉତ୍ତେଜନା ନିୟନ୍ତ୍ରଣରେ ଆସେ ଏବଂ ଧୈର୍ଯ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଏ। ଶାରୀରିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଧ୍ୟାନ ରକ୍ତଚାପ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ, ହୃଦୟ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସୁଧାର ଓ ନିଦ୍ରା ସମସ୍ୟା ଦୂର କରିବାରେ ଲାଭଦାୟକ। ମାନସିକ ଓ ଶାରୀରିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟର ସମନ୍ୱୟ ଧ୍ୟାନ ଦ୍ୱାରା ସମ୍ଭବ।
ଧ୍ୟାନର ସାମାଜିକ ଗୁରୁତ୍ୱ ମଧ୍ୟ ଅତ୍ୟଧିକ। ଧ୍ୟାନ ଅଭ୍ୟାସ କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ଅଧିକ ସହନଶୀଳ ଓ ସମବେଦନଶୀଳ ହୁଏ। ଏହା ଦ୍ୱାରା ପରିବାର, ସମାଜ ଓ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷେତ୍ରରେ ସକାରାତ୍ମକ ପରିବେଶ ଗଢ଼ି ଉଠେ।
ବିଶ୍ୱ ଧ୍ୟାନ ଦିବସର ମୂଳ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ଧ୍ୟାନକୁ ଦୈନିକ ଜୀବନର ଏକ ଅଂଶ କରିବା ପାଇଁ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ପ୍ରେରିତ କରିବା। ଏହି ଦିବସ ମାଧ୍ୟମରେ ଶାନ୍ତି, ସହଅବସ୍ଥାନ ଓ ମାନବତାର ବାର୍ତ୍ତା ସାରା ବିଶ୍ୱରେ ପ୍ରସାରିତ ହୁଏ। ସେହିପରି, ବିଶ୍ୱ ଧ୍ୟାନ ଦିବସ ମାନବ ଜୀବନରେ ଧ୍ୟାନର ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ଉଦ୍ଘାଟିତ କରିଥାଏ ଏବଂ ଏକ ସୁସ୍ଥ, ଶାନ୍ତ ଓ ସନ୍ତୁଳିତ ସମାଜ ଗଠନରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ।